Dân tộc Thái đen sinh sống và hoạt động chủ yếu ở vùng Tây Bắc nước ta. Là một trong những dân tộc có nền văn hóa giàu bản sắc, người Thái đen có nhiều nét văn hóa đẹp và thú vị. Theo truyền thống, cưới hỏi là việc hệ trọng của đời người nên phong tục cưới hỏi của người Thái đen rất được coi trọng.
Hôn nhân của người Thái đen hoàn toàn tự do, ít có sự sắp đặt của cha mẹ hai bên. Họ quan niệm con trai muốn lấy vợ thì phải chăm chỉ lao động. Con gái muốn lấy chồng phải biết thêu khăn piêu, biết diệt vải. Khi đôi nam nữ làm được những việc này và muốn nên vợ chồng, nhà trai cho bà mối với 1 người bà con trong họ hàng mang lễ vật gồm chuối và mía sang nhà gái dạm hỏi.Nếu nhà gái ưng thuận sẽ chấp nhận lễ vật và cho phép đôi trai gái được qua lại.
Phong tục cưới xin của người Thái đen còn mang những nét thú vị khác so với các dân tộc khác. Đó là người con trai trước khi cưới sẽ phải sang nhà gái để làm rể. Thời gian làm rể sẽ từ 2 năm đến 3 năm. Trong thời gian này, nhà gái sẽ thử thách người con trai làm việc để xem chàng trai ấy có chăm chỉ, siêng năng và có khéo tay hay làm không. Hết thời gian này, nếu được nhà gái ưng thuận sẽ được tổ chức cưới còn nếu không thì lễ cưới sẽ không được diễn ra.
Khi tổ chức lễ cưới nhà trai sẽ mang theo lễ vật đến nhà giá. Lễ vật này thường được quy định sẵn và nhà trai chuẩn bị sẵn từ trước. Những thứ này được hai người phụ nữ có cuộc sống gia đình hạnh phúc bên nhà trai mang đến trước hôm tổ chức cưới. Bên cạnh đó, nhà trai còn phải trả cho nhà gái tiền công nuôi dưỡng. Số tiền này tùy thuộc vào gia đình hai bên bàn bạc thống nhất từ trước. Tất cả những lễ vật đều được bàn giao cho bên nhà gái và đặt trước bàn thờ để ông mối báo cáo với tổ tiên. Sau lễ cưới, người con trai tiếp tục ở rể sau đó nhà trai mới tổ chức lễ xin đón dâu về nhà chồng.
Thực hiện nếp sống văn hóa mới, phong tục cưới hỏi của người Thái đen đã giảm bớt thủ tục rườm rà và gây tốn kém.